Het Gevoelige Kind
Het Gevoelige Kind is een “wij-expert”. Zijn primaire ontwikkelingsmotief is “verbondenheid”, welke hij probeert te bewerkstelligen door gebruik te maken van zijn goed ontwikkelde inlevingsvermogen en intuïtie. Het Gevoelige Kind is gericht op het proces en op de toekomst. Het is een fantasievol kind dat beschikt over een rijkdom aan innerlijke beelden. Het Gevoelige Kind heeft een grote behoefte aan harmonie en de liefdevolle nabijheid van de vrienden en familie. Het Gevoelige Kind is zeer geïnteresseerd in de beleving en gevoelsuitingen van anderen en het verrast hen graag met persoonlijke attenties.Het gevoelige Kind roept van nature positieve gevoelens op bij volwassenen. Zijn empathie heeft echter meer weg van een emotioneel mee-resoneren dan van een daadwerkelijk inleven in het psychologisch perspectief van de ander. Gevoelige kinderen kunnen moeilijk een streep trekken tussen hun eigen “Ik” en het “Ik” van de ander. Hun eigen grensvaststelling is niet zo stabiel, waardoor zij gemakkelijk vervuld raken door het “Ik” van de ander. Zij willen dan doen, hebben, zijn als de ander met als gevolg dat zij de voeling met hun eigen behoeften kwijt raken. Dit psychische mechanisme noemt men ook wel “confluentie”. Gevoelige Kinderen zijn gelukkig als zij dezelfde gevoelens herkennen bij anderen en deel kunnen nemen aan gemeenschappelijke bezigheden in een groep gelijkgestemden. Gevoelige Kinderen zijn vaak creatief met taal en hebben een voorliefde voor sprookjes en verhalen. Onder een scheiding of het verlies van een dierbaar person hebben Gevoelige Kinderen vaak zwaar te leiden. Zij belanden hierdoor gemakkelijk in een crisis.
Copingstijl
Gevoelige Kinderen reageren vaak op een crisis met een intensivering van hun behoefte aan contact. Zij proberen de crisis het hoofd te bieden op een van de volgende manieren:
1. Sterke gevoelsuitingen; huilen, jammeren, soms zo intens en langdurig dat het emotioneel leeg lijkt. Met dit hulpeloze gedrag doen zij een appel op de omgeving om het probleem “op te lossen”.
2. Zich terugtrekken in stilte, zodanig dat ze zich als het ware onzichtbaar maken. Gevoelige Kinderen kunnen zich zo hulpeloos en extreem afhankelijk opstellen dat zij doorschieten in apathie en/of depressie. Deze kinderen ontwikkelen gemakkelijk psychosomatische problemen, zoals bedplassen, buikpijn en haren uittrekken.
3. Zeer fantasierijke Gevoelige Kinderen maken in tijden van stress vaak een dromerige indruk. Zij zullen een manier zoeken om “via” een ander te leven, of dit nu een echt persoon is of een figuur uit een sprookje of een film.
School
De school is voor het Gevoelige Kind vooral een ruimte voor het ensceneren van contacten. Ze willen niet alleen meer over zichzelf aan de weet komen, maar ook over anderen. Niet de zaak (of de vak inhoud) staat voor Het Gevoelige Kind centraal, maar de relatie. In de eerste plaats heeft het Gevoelige Kind behoefte aan een volwassen persoon waar het een vertrouwensrelatie mee op kan bouwen. Het Gevoelige Kind wil zich begrepen, aanvaard en gewaardeerd voelen. De meeste leerkrachten zijn echter met name getraind op overdracht van de leerstof, en niet in het vormgeven en verdiepen van contact. Hoewel Gevoelige Kinderen door de leerkrachten vaak vriendelijk worden bejegend, blijft hun behoefte aan vertrouwelijkheid en intieme gesprekken vaak onbevredigd. Gevoelige Kinderen zijn vaak opvallend taalvaardig. Op school zijn de taallessen echter vaak volgens vaste methoden vormgegeven, waardoor er weinig ruimte overblijft voor het creatieve en poëtische talent van deze kinderen. Alles bij elkaar kan dit ervoor zorgen dat Het Gevoelige Kind op school “afhaakt”. Sommige kinderen willen niet meer naar school en/of vluchten in dagdromen. Het is daarom belangrijk om ruimte te maken voor de creativiteit en eigenheid van Het Gevoelige Kind en aandacht te hebben voor de persoonlijke beleving. Is er sprake van conflict in de relatie tussen de leerkracht en het kind, dan dient dit onmiddellijk te worden opgelost. Gevoelige Kinderen zijn niet alleen voor hun gevoel van veiligheid afhankelijk van een goede relatie met de leerkracht, zij krijgen hun motivatie om te leren ook bij voorkeur uit een waardevolle relatie met de persoon die de leerstof aanbiedt.
Huiswerk
Gevoelige Kinderen hebben voor het leren thuis behoefte aan een rustige en esthetisch aantrekkelijke werkplek met een geborgen, ontspannen sfeer en een aantal persoonlijk voorwerpen. De ruimte moet het kind uitnodigen tot “leer-dromen”. Als er sprake is van faalangst, kan een ontspanningsoefening met positieve affirmaties voorafgaand aan het leren helpend zijn. Veel Gevoelige Kinderen luisteren tijdens het leren graag naar ontspannende meditatieve of barokmuziek (stimuleert ook de alfa-golven in de hersenen waardoor het opnemen van de leerstof wordt vergemakkelijkt).
Thuis
Gevoelige Kinderen met hun diepe contact met hun gevoelens en hun vermogen om zich verbaal uit te drukken, lopen het risico om in moeilijk tijden in de fase van rouw en verdriet te blijven hangen. Het is belangrijk om deze kinderen weer in beweging te krijgen, zonder dit proces te forceren. Tips:
1. Bevorder allereerst het lichamelijke en geestelijke contact tussen u en uw kind.
2. Laat uw kind merken dat u zijn emoties ziet en accepteert door gevoelsreflecties te geven, zoals: “Ik zie dat je heel verdrietig bent”. Vertel ook over uw eigen (verlies)ervaringen, dat normaliseert.
3. Help uw kind om zijn verhaal te doen, zowel verbaal als bijvoorbeeld met verf. Vraag uw kind daarna om te vertellen/tekenen wat hij hoopt/wenst voor de toekomst. Tussen de huidige en gewenste situatie kan een symbolische helper worden gevonden.
4. Maak samen met uw kind een lijst met dingen die het kan doen om een beter gevoel te krijgen. Uw kind kan hier dan op terugvallen op moeilijke momenten.